Sály is een charmant dorpje. Het ligt 2 kilometer ten zuiden van het Bükk Nationale Park. Dat is in het noordoosten van Hongarije. U verblijft er halverwege de wijngebieden van Tokaj en Eger. Het is een ideale uitvalsbasis voor een natuurvakantie in Hongarije.
Vanuit dit dorpje wandelt u door de uitlopers van Bükk. Bovendien zijn er in de omgeving vele thermale baden en het M3 Polgár Outlet Shopping Centre.
Het mooiste uitzicht op de zuidkant van Bükk
De geschiedenis van Sály
Sály en omgeving zijn al bewoond sinds de Bronstijd. In de heuvels rondom het dorp vindt u nog de restanten van de eerste burchten en forten.
Hier geniet u van de geur van vers gemaaid gras, het kwinkeleren van de ontelbare vogels en de rust en de zon. Dat, gekoppeld aan een glas lokale rode of witte wijn, garandeert u een topvakantie in de natuur.
Uitvalsbasis
Rondom Bükk wordt het vaak ’s zomers net iets minder heet dan in andere delen van Hongarije door de verkoelende werking van Bükk. Dat maakt het een perfecte vakantiestek voor:
- Een bezoek aan een van de vele thermaalbaden in de omgeving.
- Wijnproeven in Eger of Tokaj, maar ook in het dorp zijn wijnkelders.
- Boeiende natuur met vele vogels en vlinders.
- Wandelingen langs wijngaarden, zonnebloemen en goudgeel koolzaad.
- Rijke geschiedenis van Hongarije in Eger en Mezökövesd.
Boeiend landschap
Het landschap van dit gebied is ingebed in oude tradities. In Sály vindt u de overblijfsels van de Örsúr Vára, of Látor Vára, een klein fort dat rond 900 gebouwd is.
De anonieme Gesta Hungarorum zegt over dit dorp: “Nadat de Árpád, de veroveraar van Hongarije, zijn mannen hierheen leidde, kampeerden ze bij het stroompje op een plek die nu Kács heet (Kács is het buurdorp). Árpád doneerde het land aan Ócsád, de vader van Örsúr. Örsúr bouwde het fort bij de bron van de beek”.
De inwoners
Dit hele gebied ten zuiden van Bükk werd bevolkt door de Váralja stam van Örsúr. Aan de rand van Sály stond ooit een Váralja nederzetting, waarvan bij opgravingen restanten terug gevonden zijn. De eerste huizen werden in de 10e eeuw gebouwd en zijn vanaf die tijd bijna continu bewoond geweest.
De stam van Örsúr bouwde een klooster in Kács, maar de bevolking bleef in Kács en in Sály wonen. Die laatste naam wordt voor het eerst genoemd in 1348 en is waarschijnlijk afgeleid van Saul, de eerste eigenaar van het dorp.
Hier is het altijd gezellig
De Turkse tijd
In 1596, na de val van Eger, viel het dorp ten prooi aan de Turkse troepen die het dorp plat brandden. De overlevenden vluchten naar de Tarizsa heuvel en verstopten zich in de in de rotsen uitgehouwen kelders. Door de aanvallen van de rovende Turkse troepen bleef het verwoeste Sály lange tijd onbewoond.
De eigenaren
Het is moeilijk voor te stellen, maar enkele honderden jaren geleden kon je gewoon eigenaar zijn van een dorp. Rond 1700 was Paul Szepessy de eigenaar van Sály. Hij erfde in 1713 het Szepessy landgoed van John Szepessy en behield het tot in de 19e eeuw.
Daarna werd Eötvös Gorove László de grootgrondbezitter met zijn eega Anna Knöpl. Zijn landhuis aan de hoofdstraat, waar hij overigens maar enkele jaren gewoond heeft, is nu een tehuis voor minder valide kinderen van over de hele wereld.
Het Eötvös landhuis
In de oorlog
November 1944 is er twee weken gevochten. In de jaren ’60 werden er productiecoöperaties opgericht. Er was een fabriek voor geneesmiddelen, een fabriek voor het vullen van flessen en een machinewerkplaats.
Na de omwenteling zijn de fabrieken gesloten. Sály heeft wel de grootste waterbron in de omgeving. Het voorziet in de drinkwatervoorziening van de meeste dorpen in de regio.
De familie Eötvös
József baron Eötvös de Vásárosnamény (3 september 1813 – 2 februari 1871) was een schrijver en staatsman. Hij wonde en werkte tussen 1837 en 1838 in het dorp. De baron begon in het landhuis van zijn grootvader het boek “De Kartuizers” te schrijven. Hij was de zoon van Ignacz baron Eötvös de Vásárosnamény en Anna von Lilien.
József Eötvös bracht vele jaren in West-Europa door. Hij deed zowel nieuwe literaire als politieke ideeën op. Na zijn terugkeer naar Hongarije schreef hij zijn eerste politieke werk: Hervorming van de Gevangenis. In een van zijn eerste redes hield hij een pleidooi voor Joodse integratie. József trouwde in 1842 met Ágnes Rosty.
Sály ligt lieflijk tussen de uitlopers van het Bükk nationale park
Hongaarse literatuur
Eötvös heeft een prominente plaats in de Hongaarse literatuur. Toen hij “De Kartuizers” publiceerde in 1838 stond de Hongaarse literatuur nog in de kinderschoenen. Hij schreef het boek tijdens de overstroming van Pest. Eötvös gaf aandacht in zijn schrijven aan sociale kwesties en politieke issues en moderniseerde daarmee de literatuur.
Vooral “Hongarije in 1514” is een belangrijk werk. Hij benoemt daarin de nationale catastrofe van de Slag bij Mohács. Hij stelde de blinde zelfzuchtigheid van de Hongaarse edelen en het lijden van hun manschappen aan de kaak.
Gelukkig gaat het er tegenwoordig een stuk vriendelijker aan toe.
Géza Gárdonyi
Een andere bekende schrijver uit Hongarije die hier woonde is Géza Gárdonyi. Hij schreef het boek “De sterren van Eger”. Een boek over de Turkse aanval op Eger en de heldendaden van István Dobó. Géza Gárdonyi zat 3 jaar op school in Sály.
Zijn vader zat in het leger tijdens de revolutie van 1848 – 1849. Hij werd later smid in Sály. De familie Gárdonyi leefde er van 1860 tot 1873. U kunt de school van de schrijver bezoeken (tegenover het gemeentehuis). In Eger is een Gárdonyi Géza museum annex bibliotheek.
Het Gárdonyi Géza museum staat achter de burcht van Eger en is interessant voor bibliofielen
Andere beroemde dorpsgenoten
In 1817 werd in Sály Samuel Solymossy, literatuur professor, geboren. En in 1803 zag Károly Balla, schilder, schrijver en krantenman er het levenslicht. Tegenwoordig is het hier één groot feest voor wijnliefhebbers. Zoals in zoveel dorpen rondom Eger, grossieren ze hier in druiven.
Die worden in de herfst omgezet in volle, fruitige rode wijn, of in fris sprankelende witte wijn.
Deze hele regio is bij de gemiddelde vakantieganger redelijk onbekend. En dat is jammer. Er zijn veel mooie, grootse en kleine dingen te ontdekken. De natuur is met drie nationale parken om u heen bepaald overweldigend. Maar ook qua cultuur, burchten en kastelen is er veel te beleven. En dan hebben we de bijna 40 thermale baden nog niet eens genoemd. Daarnaast kunt u hier voor bodemprijzen shoppen in de M3 outlet.
De lokale wijn is een fruitig en smaakvol natuurproduct